سفارش تبلیغ
صبا ویژن

« مان » سون سؤزجویو تورک دیلینده

« مان» سوزجویو آدلارین سونونا یاپیشندا اونو ایکی قات گوجلندیریر، اوجالدیر و یئکلدیر.

درمان: (در+ مان) درماق کؤکوندن، او اوتلار کی دردی کؤکوندن قوپاردیرلار.

قهرمان= قارامان: (قارا+ مان) قارانین بیر آنلامی یئکه دیر.  1-بؤیوک کیشی، قهرمان 2- قارا گئین، قارا کیمی 3-  قدیم آنادولودا قارامان ائلی(اوغلان آدی)

اَرمان= آرمان: (آر+ مان) بؤیوک آرزی، بؤیوک ایستک، آر= اَر= یئکه (اوغلان آدی)

آریمان: (آری+ مان) تمیز اینسان، آری= تمیز (اوغلان آدی)

آسمان: (آس+ مان) اوجا یئر، آس= آذربایجاندا بؤیوک بیر ائلین آدی، آسیا سؤزجوکوده بو آددان گؤتورولوب، اوجالیقلاردا یاشایان بیر ائل.

قوجامان: (قوجا+ مان) بیلیجی قوجا، آدلیم

ائلمان: (ائل+ مان) ائلین کیشیسی، ائلین سیمگه سی، (اوغلان آدی)

ایلیمان: (ایلی= ایلیق+ مان) نه ایسسی نه سویوق، ایلیق، اورتا، (اوغلان آدی)

آلپ مان: (آلپ+ مان) قهرمان، آلپ= سردار، (اوغلان آدی)

دودمان= دودومان= دوغدومان: (دوغدو+ مان) دوغولوب تؤره ین یئر و اؤروش.

اورمان: (اور+ مان) آغاجلیق بیر یئر، مئشه، اور=اورو= هؤرو یا هؤروک= بیر بیرینه گئییشمیش اوتلار یا آغاجلار یا توکلر، (اوغلان آدی)

خرمن= خیرمان: (خیر+ مان) بیر یئره توپلانمیش تاخیل یا بیر یئره توپلانمیش یئمیشلر، خیر= بوستانین یئمیشی یا تاخیل(آرپا، بوغدا، ...).

آیمان: (آی+ مان) آی کیمی، آیاتای، (قیز آدی)

بَهمن= بَهمان= بَی مان: (بَی + مان) بَی کیمی، (اوغلان آدی)

سازمان: (ساز+ مان) اؤلچولو و قایدالی، ساز= یاخجی یا دوزوملو یا چاتیشمازلیغی اولمایان بیر زاد یا تؤک- داغیت اولمایان بیر یئر.

دوشمن= دوشمان= دؤیوشمان: ( دؤیوش+ مان) دؤیوش= ساواش

دیلمان= دیلمانج: (دیل+ مان) چئویرمن، (اوغلان آدی)

نرمان= نریمان: (نر+ مان) قهرمان، ارسلان، نر= ائرکک، (اوغلان آدی)

نایمان: (نای+ مان) 1-کوکلو 2-اؤزونه اینانان 3-سکگیز 4-موغولستاندا تورک بیر ائلین آدی دیر کی نایمان خانلیقلارین دولاندیریرلاردی.

نریشمان: (نریش+ مان) قورخمایان آدام، نریش= نر کیمی، (اوغلان آدی)

نورمان: (نور+مان) نوردان دوغولان، نور کیمی، نورلو آدام (قیز آدی)

آتامان: (آتا=مان) سالار، امیر،(اوغلان آدی)

آتایمان: (آتای+ مان) آدلیم، آتای= آدلی،(اوغلان آدی)

آذمان: (آذ+ مان) بؤیوک اینسان(آذربایجان ائلینین بؤیوک کیشیلری)، آذ= یئکه، مان= انسان، (اوغلان آدی)

باتمان: (بات+ مان) آغیر، بات= باتان، (اوغلان آدی)

باشمان: (باش+ مان) بؤیوک، باشچی(اوغلان آدی)

دانیشمان: (دانیش+ مان) دانیشان، یول گؤسترن، (اوغلان آدی)

قوتمان: (قوت+ مان)  اوغورلو، (اوغلان آدی)

کوتمان: (کوت+ مان) اوغورلو، (اوغلان آدی)

مارلمان= مارالمان: ( مارال+ مان) مارال کیمی گؤزل( قیز آدی)

شالمان: ( شال+ مان) یئکه، باشچی( قیز ادی)

داغمان= تاغمان: (داغ+ مان) داغ کیمی (اوغلان آدی)

توپلایان: رضا دهقان(چنگی)




تاریخ : | 1:10 عصر | نویسنده : جانم فدای رهبر | نظر

نقش ( سیز ) در کلمات ترکی
سیز در کلمات و جملات زیر با مفهوم شما ترکیب شده است .
سیز : شما
سیزه : به شما
سیزده ن : از شما
سیزنه ن : با شما
سیزله ر : شماها
سیزله ره : به شماها
سیزین : مال شما
سیزین کی : مال شما
سیزینکی له ر : مال شما ( حالت جمع در وسایل و چیزها )
سیزین اوچون : به خاطر شما ، برای شما
سیزین کی ته کین : مثل شما
سیزده ن اؤتور : به خاطر شما
سیزده ن ایراق : دور از جان شما
سیزده ن ساری : برای شما ، به خاطر شما ( سیزده ن ساری چوخ داریخدیم )
سیزه گؤره : برای شما ، به خاطر شما ، به نظر شما
سیزجه : به نظر شما
سیزده ن خوش : جای شما خالی
سیز الله : شما را به خدا
سیزین دیلیزجه : از قول شما
سیزین خاطیریز اوچون : به خاطر شما
سیزین وه ریزده ن : از طرف شما
سیزه یاراشان : برازنده شما
سیزه یاراشماز : برازنده شما نیست




تاریخ : | 2:20 عصر | نویسنده : جانم فدای رهبر | نظر

اؤیرتمن:معلم

سیمگه:سنبل،نماد

دویماق:احساس کردن

دویغو:احساس

دوستاقلاماق:زندانی کردن

...زوروندایدی:مجبور به...بود

ییه:صاحب،مالک

قات:دفعه،مرتبه

تؤره= یاسا:قانون

دؤزولمز:تحمل ناپذیر

آجیناجاق= آجیناجاقلی:تلخ و آزاردهنده

تهلکه= تهلوکه:خطر،ناامنی

تهلوکه لی:خطرناک

سونا:قو

چاغ:زمان

ترلان:پرنده شکاری، باز

اویلاق:سرزمین،جولانگاه

ماغار:هحل برگذاری مراسمات جشنوعزا/غار

فسله:نوعی شیرینی،نان روغنی

یایماق:پهن کردن،گستردن(مانند خمیر)

بیلرزیک:النگو، دستبند

آلتین:طلا

یای:زه کمان/تابستان

سورور:گله

اوچار:پرنده

قاچار:دونده

توراج:نام پرنده ای است(قرقاول)

سیخناشماق:متراکم شدن، جمع شدن

چوغون:مه وطوفان

تَکه:بز نر، پیشاهنگ گله

اووچو:شکارچی

قییماق:از دل آمدن،مضایقه نکردن

ضال:خوار

دؤیونتو:تپش قلب

 




تاریخ : | 2:20 عصر | نویسنده : جانم فدای رهبر | نظر
زاد : چیز
زاریلداماق : زاری کردن
زاغ - زاغ اسمه ک : از ترس یا سرما لرزیدن
زاغال : کلک در بازی
زالخیم : خوشه
زامپارا : چشم چران
زامپارالیق : چشم چرانی
زه حله سیز : دوست نداشتنی ، کسی که رفتارش موجب می شود آدم از او خوشش نیاید
زه می : مزرعه
زه می چی : کشاورز
زه می چی لیک : کشاورزی
زه نجه ل : گاو آهن
زه نجی : سیاه پوست
زه نگین : ثروتمند
زه نگین له شدیرمه ک : ثروتمند کردن
زه نگین له شدیریجی : ثورتمند کننده
زه نگین له شدیریلی : ثروتمند شده
زنه نگین له شمه : ثروتمند شده
زه نگین له شمه ک : ثروتمند شدن
زوبانا : بچه کوچک
زوپا : چوب کلفت
زوپو : نام یک نوع بازی
زودلاماق : چسبانیدن (مثل کار در آهنگری )
رودلایان : آهنگر
زوربا : بزرگ ، پر زور
زوربالیق : بزرگی ، پرزوری
زورنا : نام یک نوع ساز ( مثل نی است و به کمک دهان و انگشتان میزنند )
زورناچی : نوازنده زورنا
زوغ : جوانه
زوغ توتماق : جوانه زدن
زوغلاماق : جوانه زدن
زوکولداماق : لرزیدن از سرما یا درد
زول : دراز ( مثلا جای ضربه شلاق یا چوب )
زولاق : ترک ، خط نازک
زوللاماق : با شلاق یا چوب زدن
زوی : لیز
زویولده مه ک : لیز خوردن
زووان : علف هرز
زووانچی : کسی که علفهای هرز را میکند
زیبیل : آشغال
زیبیل لیک : آشغالدونی
زیرپی : بزرگ ، هیکل نتراشیده و نخراشیده
زیغ : گل
زیغلاماق : گلی کردن
زیغلی : گلی
زیغیر : چرب
زیل : کامل ( مثل زیل قارا : کاملا سیاه )
زیلله مه ک : دوختن ( چشم دوختن )
زیلیق : آب دهان و بینی
زینه : باریک (مثلا آب جوی که آرام و کم جاری است . یا حقوق کم بازنشستگی که کم ولی همیشگی است )
زویولداق : جای لیز
زویولداق یئر : جائی که بعلت وجود یخ یا روغن و چیزهای لغزنده لیز است .
زییله مه ک : زاری کردن ، دردکردن
زه وزه ک : کسی که بی وقفه حرف میزند . کسی که زیاد و چرت و پرت می گوید


تاریخ : | 2:20 عصر | نویسنده : جانم فدای رهبر | نظر
آوادانلیق : آبادانی
آباجی : خواهر مکرمه و بزرگوار
آتابای : بیک بزرگ ، طایفه بزرگ ترکمنی
اوتوراق : نشست ، جلوس
اوتورماق : نشستن
ات رنگ : رنگ گوشت
آتسز : آدسیز ، بی نام
آتیش : پرتاب دو طرفه ، به هم تیر انداختن
اوجاقی کور : بی فرزند
آچار : بازکننده
آچماز : باز نشونده
اؤرده ک : اردک
ارسالان : پهلوان انداز
ارک ائتمه ک : افتخار کردن
آرماغان : در ترکی اوغوزی یعنی سوغات
اریک : زرد آلو
آج آدام : آدم گرسنه و حریص
اوستا : عاقل ، با درایت ، ادیب
آستار : زیرین لباس
ائشیک : خارج
ائشیک اقاسی : رئیس تشریفات سلطنتی
آغیز : دهان ، ابتدای هر چیز
آلیش ده گیش : خرید و فروش
ائلمیرا : تمثیل کننده ایل
ائلناز : ناز ایل
ائله بئله : چنین و چنان
نارگیله : دانه انار
ائو اوغلو : پسر خاله ( نام یکی از روستاهای توابع ماکو نیز هست )
آیاز : نسیم خنک سحری
ایچا ایچ : نوشا نوش
آیدا : در وجود ماه
آیدین : شفاف ، واضح
بای بک : بابک خرمدین ، بیک بزرگ
بوتؤ : کامل
بوتون : تمام
باغا : لاک پشت و حیوان دوزیست مثل قورباغه
باز : پسوندی است که شدت علاقه به کاری خاص را میرساند
باشی : پسوندی است که معنی رئیس و متصدی و متخصص را میرساند .
( منبع : یکهزار واژه اصیل ترکی در زبان فارسی -- محمد صادق نائبی )
لغاتی را نوشتم که یقین دارم ترکی آذربایجانی است و خودمان نیز در گویشمان از آنها استفاده میکنیم .


تاریخ : | 2:16 عصر | نویسنده : جانم فدای رهبر | نظر

درمانهای گیاهی
کهلیک اوتو عاراغی : عرق آویشن یا کاکوتی ، برای رماتیسم و درد اندامها تجویز میشود .
یارپیز گولو عاراغی : عرق گل پونه ، برای هر نوع دل درد به کار میرود .
بوی مادران عاراغی : عرق بومادران برای اسهال مفید است .
سی بیر قویروغو ( هووه جووه ) : ماهور ، از آین گیاه مرحم برای زخمها درست می کنند .
شیرین بیان ، برای زخم معده مفید است .
چله داعی : نوعی علف است که برای درمان شکستگی ها به کار می رود .
نار قابیغی : پوست انار ، دمل دندان را باز می کند .
بابانه ک : گل بابونه ، برای رفع درد دل بچه ها مفید است .
جین جیلین : نوعی دانه وحشی است که برای درمان فتق به کار می رود .
امن کومه جی : پنیره ک ، این گل را با بنفشه و گل کدو و گل ختمی مخلوط کرده و آن را چهل گل می گویند که مصرف عمده اش در دل درد بچه هاست .
ته زه ته ره ( ته ره توره ) : شاهی یا ترتیزک ، برای اگزما و زخمهای علاج ناپذیر و سودا مصرف میشود .
لاغ لاغا : به زه ره ک را در هاون میکوبند با مقداری شیر می جوشانند و روی دمل می گذارند . این مرحم را لاغ لاغا می گویند .
خانیم ساللاندی : تاج خروس برای شاش بند موثر است .
ایت ایشیگی : باد باد ، ریشه اش برای زخم معده و تخمش برای تقویت قوه باه مصرف می شود .

جاجیخ : زینان ، برای تقویت کبد با عسل می خورند .
قوش اوزومو : تاجریزی ، برای دندان درد مصرف می شود .
قالقان توخومو : گل پر ، برای دل درد مصرف می شود .
میر تیکانی : آدو ، برای درمان سوزاک به کار می رود .
قوش ابه یی : نوعی علف است که برای دفع کرمک و سایر انگلها به کار می رود .
بویور تیکانی : نوعی علف است که میوه اش را برای تقویت می خورند .
گیلد گیلدی : نوعی علف وحشی است که دانه هایش را درون آش بیماران می ریزند .
بویاخ : رناس ، ریشه اش را در شکستگی مصزف می کنند .
جه نه وار پیسداغی یا قولاغا پیسدان : دنبلان ، دانه هایی هستند شبیه لیموی خشک که وقتی فشار دهند گردی نرم شبیه دود بیرون می دهد که با استشمام آن خون دماغ بند می آید .
چیت لیخ : کاسنی ، تخم و گل آن برای دل درد مفید است .
ای دیلقاج : ریشه گیاه وحشی است که برای شفای زخمهای داخل دهان مفید است .
قه ره قات : گیاهی است که برای فشار خون مفید است .
قه ره چؤره ک اوتو : سیاه دانه ، در خونریزی های زنانه مفید است .
اولیک توخومو : تخم گیاه وحشی است در بیشتر ناراحتی ها از روی حدس مصرف می کنند .
نوروز گولو : عطرش مفید است و مانع زکام می شود .
دانا اشاغی : گیلو ، بیشتر جنبه غذائی دارد و در کته می ریزند .
قه ره حیله : حلیله سیاه ، برای رفع دل درد و یبوست نافع است .
توکلی جه : برای خیالات و جنون مفید است .
کره وه له : گیاهی است که با شیر زنان مخلوط کرده به بچه می دهند تا دل دردش درمان یابد .
یوغشان : علف وحشی کوهستانی است که در رفع انگل فوق العاده مفید است .




تاریخ : | 2:15 عصر | نویسنده : جانم فدای رهبر | نظر
آتالار سؤزو = ضرب المثل 1- قیزیم سه نه دئییره م گه لینیم سه ن ائشیت = به در میگم دیوار بشنوه 2 - بؤیوک باشین ، بؤیوک بلاسی اولار = هرچه سر بزرگ درد سر بزرگتر 3- قویو قازان گه ن قازار ده رین قازار اؤزونه قازار = هر چه کنی به خود کنی گر همه نیک و بد کنی 4 - ساخلا سامانی گه له ر زامانی = هر چیز که خوار آید یک روز به کار آید 5 - همیشه شعبان بیر گونده رمضان = هر روز شعبان یک روز هم رمضان 6 - آغزیندان سود ایی گه لیر = از دهنش بوی شیر میاد 7 - یومورتاسیندان چیخمامیش باش سیندیریر = هنوز از تخمش در نیومده جیک جیک میکنه 8 - قونشوم منی یادا سالسین بیر ایچی بوش گیردکانلا = یار منو یاد کنه بایک هل پوک 9 - ده وه ده ن بیر قیل دا غنیمه تدیر = یه مو هم از خرس غنیمته 10 - مه چیدین قاپیسی آچیقدیر ایتین اوزونه نه گه لیب ؟ = در دیزی وازه حیای گربه کجا رفته ؟


تاریخ : | 2:15 عصر | نویسنده : جانم فدای رهبر | نظر
بؤلوک : قسمت شده
بلله : ساندویج
بنده : اینجانب
بورو : دودی که از آتشفشان تصعید میشود
پونج : بخاری هیزمی
بوته : بوتا و در اصل بوتاق و بوداق ، شاخه ، نهال
بوش : خال
بها ( باها ) : گران
باهادور : قهرمان
بیات ( بایات ) : نام بزرگ ، کنایه از خدا ف تؤره ده ن ، یارادان
بایات : نان و غذای مانده
بایاق : زمان خاصی از گذشته
باتماق : فرو رفتن
بئزمه ک : به ستوه آمدن
بیگ : بزرگ
بیگیم : بئیگیم ، پسوند نام خانمهای صاحب مقام ، بیلقان : بسیار داننده
بیوک : بؤیوک ، بزرگ ، نام آقایان
پاشا : رئیس خان خانان
پالان : پوستین ، آرخالیق
پایاپای : سهم در برابر سهم
پخش ( باغیش ) : احسان پرتیمک : دررفتن استخوان بدن بدون خونریزی
پالاز : نوعی زیرانداز نازک
پورلنمه ک : جوانه زدن نوک شاخه
پولاد : کسی که سردی و گرمی روزگار را چشیده باشد ، فلزی محکم ، نام آقایان
پهن : ( پئیین ) ، فضولات حیوانی
تاو ( توو ) : سرعت
تابه : تاوا ، ماهی تابه
تاروئردی : تاری وئردی ، خداداد ، نام آقایان
تالاماق : غارت کردن
تالوار : ایوان
تالواردا توی سالیبلار : در ایوان عروسی گرفته اند



تاریخ : | 2:14 عصر | نویسنده : جانم فدای رهبر | نظر

موزون سجع(بیچیملی – ئوتمه):
ایکی کلیمه کی هیجالارین سایی و نؤوعو بیرگه اوْلور،آنجاق«روی»حرفینده آیری اوْلا،دئییلیر.«اوچـماق»ایلـه«اوْلسون»کلیمـه لـری کیمـی،کی هرایکی کلیمه ایکی هجالی،هجالارین نووعوهرایکی سینده ترتیب ایله«باغلی هجا»و«بویوک هجا»دیرلار .  اما«روی»حرفلری فرقلیدیر.
                                     آغ ساققاللی بابان یئری اوچماق اولسون   (دده قورقود)
هابئله«آسیب»ایله«آزار»کلیمه لری کی هرایکی سی ده،ایکی هجالی و هجالارینین نووعو ترتیب ایلـه«قیساهجا»و«بویوک هجا»دیراما«روی»حرفی بیربیرینـدن فرقلـه نیرلر:            الین،دیلین،گؤزون هرکیمسه ساخلار
                           یقیـن دیرگـؤرمز اوْل آسیب و آزار                             (فــدائی)
ائلـه اوجوردا«یاس»ایله«یاش»آراسیندا موزون سجع واردیر،چونکو هرایکی کلیمه تک هجـالی دیر و هرایکـی هجا نووعودا«بویوک هجا»دیر.اما«روی» حرفلری بیر بیریندن فرقلنیرلر.

یادیمدادیر
   وفاسیز کپه نه گین اوچوشون
                    بیر سوْن باهار آخشامی
                              یاسلی یاشلی گؤزلرله
                                           تعقیب ائده ن چیچکلری           (حمید نطقی)
کلیمه آراسیندا،سجع لرین توپلانیشی :
1-   موازی سجع(آربا-ئوتمه)=اؤلچودش+روی بیرگه
2-   موزون سجع(بیچیملی-ئوتمه)= اؤلچو دش+ روی باشقا
3-   مطرف سجع(یانلی-ئوتمه)= اؤلچو باشقا+ روی بیرگه
خاطیرلاماق لازیمدیرکی، شعریده موزون سجع ایله،قافیه قورولماز اما موازی سجع هابئله مطرف سجع لرایله،قافیه قورماق اوْلور،چونکو بونلاردا«روی»بیرگه دورور،بوقافیه شرط لریندن حساب اوْلونور.
جومله لرآرا:
جومله لرآرا سجع لر قارشیلادیقجا،ایکی جومله نی هماهنگ لشدیریر.
جومله نی هماهنگ لشدیرن سجعلرین ان  اهمیت لی سی بونلاردان عبارتدیر:
       1 - : تَرصیع :سارما
                                     2 - موازنه و مماثله: اوزلاشما
                                        3- اعنات الازدواج: قارشیلیق




1-تَرصیع(سارما):
     تَرصیع عربجه قیزیل ساپلارلا پارچانین اوٍزه رینه گوٍل- بوداق ناخیشی
      وورماقدیر.دئمه لی« تَرصیع »قماش اوستونده آلتون بوتالار تیکمه کدیر. ایکی جوٍمله ده ویاخود بیت ده مواز ی سجعلی کلیمه لری،قارشی قویماق اوٍزه،مئیدانا گلیر:
                    انّ الابرار لفی نعیم
                       انّ الفجار لفی جحیم                                   (قرآن،انفطار13-14)
                               سروی جمال خلقته پیرایه فاطمه (ع)
                         حدی  کمال  خلقته  بیرآیه   فاطمه (ع)      (حاج موسی هریسی نژاد)
                  بیرسی سوْلدیران سوْیدیر
                                        بیرسی توْلدیران توْیدیر                                              (دده قورقوت)

                     اوردا  غم  چکنه  غم  اسگیک  دئییل
                        اوردا  دم  چکنه  دم   اسگیک  دئییل             (بختیاروهابزاده)

                     جمالون  طلعت   گلزار   بنزه ر
                        دوداغون شربت خونخواره بنزه ر                  (نسیمی)
                     بیرسن سپه جه یم
                     بیر من اکه   جه یم
                     بیره من بیچه جه یم                                       (والی گؤزتن)

                                 شوقینه  آشینا منم قبله سینه   دعا  دعا
                    دردینه   مبتلا  منم زخمه سینه نوا   نوا               (سحرخانیم)

                    باش یولداشی  یوخدور
                    آش  یولداشی  چوخدور                                   (آتالارسؤزو)

                    شول    بوْیو      رعنایه     وئردیم  کؤنلومو
                    شول    گؤزو     شهلایه    وئردیم  کؤنلومو
                    شول    گونش   سیمایه     وئردیم  کؤنلومو
                    شول    یوزو     چون آیه   وئردیم  کؤنلومو           (نسیمی)
موازنه ومماثله(اوزلاشما):
ایکی جوٍمله ده ویاخود بیت ده ایکی موزون سجعلی کلیمه لری قارشی گتیرمک له دوزه لیر.«اَطال»ایله«اَسآءَ»آراسیندا موزون سجع حاکیم دیر،دئمه لی  هجالارینین تعدادی ونووعو بیرگه دیر اما«روی»حرفلری فرقلی دیر.
بوکلیمه لر مولا امیرالمؤمنین(ع) بو الهی کلامیندا گلمیشدیر:
من اطالَ الامل اساءَ العمل:(آرزیلاری اوزون اوزایان کیمسه اَمگینی ضایع ائتمیش)

قاندال کیلیدین باغلادی دیوانیه وئردی
     ظلمت بوجاغین ساخلادی پروانیه وئردی                             (سحــرخانیم)

آدام آغزیندان سؤز
قازان آلتیندان کؤز                                                                 (آتالار سؤزو)

من دیل دوداق  سن سؤوزکیمی                             دینـدیر منی دینـدیر منی
من گـوزگـوسـن  اوٍلگـوزکیمی                          سینـدیر منی  سیندیر منی
              (سحر خانیم)
                                  اسکـی پامبـوق بئز اولماز
                             قاری دوشمن دوست اولماز              (دده قورقود)
«ادبار»ایله «اقبال»آراسیندا موزون سجع واردیر.یئنه مرتضی علی (ع)بویور:
اذا کنتَ فی ادبارٍ والموتَ فی اقبالٍ فما اَسرَعَ الملتقی: اوزمان کی سن اوٍز چئوره سن،اؤلوم ایسه[سنه ساری ]اوٍز قوْیا،نه تئزگؤروش ال وئره جکدیر!
اَرمالینا قییما یینجا  آدی چیخماز
قیز آنادان گؤرمه یینجه اؤگیت آلماز                                      (دده قورقود)

قارا تاغیم یوکسگی اوْغول
  قانلو سوییم تاشقونی اوْغول                                              (دده قورقود)
اعنات الازدواج(قارشیلیق):

ایکی جوٍمله نین،سوْنوندا گله ن فعل لرایله قافیه قورماق،ائله جه طورلو-طورلو سجع لری اوجومله لرین آراسیندا قارشیلیقلی اولاراق گتیرمک ایله چیخیش ائدیر. بورادا بیرداها خاطیرلاییرق کی یالنیزموازی سجع ایله قافیه قورماق ایمـکانی واردیر، ومـوزون ومطرف سجعلـری ایله قافیه قورماق اوْلماز.دده قوقودون مقـدمه سیندن اؤرنک اوچون:
«قاریلا دؤرت دورلودور؛  
    
              بیــریسی ســـــوْلدوران سوْپــدور
                                بیــریسی دولــــــدوران  توْپــدور
                                بیــریسی ائـــوین دایاغـــی دیــر،
                                بیــریسی نئجه سؤیلرسن بایاغی دیر.»
اعنات الازدواج یالنیز،« سوْپـدور »ایله« توْپـدور»ائله اوجورا سینادا«دایاغی دیر» ایله«بایاغی دیر» آراسیندا قورولور.گؤروندویوکیمی «سـوْلدوران»ایلـه «دولدوران» آراسیندادا موازی سجع حاکیـم دیر.آنجاق اصـطلاح اولاراق بوجورقارشیـلیقلارا «اعنات الازدواج»عنـوانی وئرمه ییبلـر،اما بوسجع ین آرتیریلماسی،ایلک قطعه نین چالغی سینی فاضلا شورلاندیرمیشدیر.
خامنـه لی ناصـرمنظـورون دا بوقطعه سینـده،اعنات الازدواج «کوٍسوردو» ایله «گولوردو»  فعل لرین آراسیندا قورولموشدور:
«آغ یئـل اسـیردی،گاهـدان دا  اوٍزدونده ریب کـوٍسـوردو، گوٍن یئره شافاق ساچارکن کؤرپه تکین گولوٍردو.»
شهـریارین سهنـدیه منظـومه سینـده ن اوْلان بوقطعـه ده «پاریلـدار»«خاریلدار» «شاریلدار»  آراسیندا اعنات الازدواج سجعی قورولموشدور؛
          بالیغ اولدوزکیمی گؤیلرده،دنیزلرده پاریلدار
  آبشارمرواری سین سئل کیمی تؤکدوکده خاریلدار
                             یئل کوشولدار سو شاریلدار
بوآتالار سؤزونده«دوْلانی»ایله«بولانی»آراسیندا:
                                 چالاغان گؤیده دوْلانی،جوٍجه نین اوٍره گی بولانی
بوْغاجین آناسی،یارالی اوْغلونون اوستونده آغلایاراق اوْنو بؤیله اوخشاییر:
   قارقییما گؤزلرین اویغوآلمیش آچیگیل آخی...
اون ایکیجه سوکوجویین اؤره ن اولموش ییغیشیر آخی ...                 (دده قورقود)
«آلمیش»ایله«اوْلموش»آراسیندادا اعنات الازدواج سجعی یارانمیشدیر.




تاریخ : | 2:13 عصر | نویسنده : جانم فدای رهبر | نظر

باتماق : چؤکمه ک ، الده ن گئتمه ک ، ایتمه ک ، داغیلماق

باخماق : گؤز تیکمه ک ، یوخلاماق

باریشماق : قونوشماق ، قووشماق ، باریش ائله مه ک ، یولا گه لمه ک

باسمارلاماق : سیخما بوغمایا سالماق ، بیرده ن توتماق

باسماق : سیخماق ، ازمه ک ، ته پمه ک ، سوخماق

باغلاشماق : آند ایچمه ک ، قول چه کمه ک ، یاریش وئرمه ک

باغلانماق : باغلی اولماق ، توتولماق ، یاپیشماق ، دایانماق ، اوزولمه ک

باغیرماق : اوجادان آغلاماق ، قیشقیرماق ، باغیرتی سالماق

باغیشلاماق : باغیش وئرمه ک ، گؤز اؤرتمه ک ، سوچدان گئچمه ک

بالالاماق : دوغماق ، آرتماق ، بالا وئرمه ک ، چوخالماق

بانلاماق : اوخوماق ( خوروز ، قوش ) ، سس سالماق ، اؤتمه ک

بایدیرماق : کورلاماق ، شاشماق ، چاشماق

به رکیتمه ک : باغلاماق ، آغیرلاتماق

به زه مه ک : به زه ک وورماق ، دوز مه ک ، اوز گؤزونه یاخماق

به سله مه ک : بؤیوتمه ک ، تؤره تمه ک ، گؤزله مه ک

به سلعه تمه ک : بویا باشا چاتدیرماق ، ساخلاتماق ، بؤیوتدورمه ک

به له مه ک : بورومه ک ، اسکی له مه ک ، به له کله مه ک

به نزه مه ک : اوخشاماق ، تای اولماق ، چه کمه ک

بوتونله شمه ک : بوتون اولماق ، بیرله شمه ک

بوراخماق : اؤتورمه ک ، ال گؤتورمه ک ، بوشلاماق

بوزارماق : بوزا چالماق ، بویادان چیخماق

بوزمه ک : سیخماق ، ییغماق ، قیریشلاندیرماق

بوشاماق : آیریلماق ، ال چه کمه ک ، بوراخماق

بوغوشماق : سه س کوی سالماق ، بیری بیرینی بوغماق ، ساواشماق

بوغولماق : کؤکس اؤتوره بیلمه مه ک ، آرادان گئتمه ک ، اؤلمه ک

بوکولمه ک : اییلمه ک ، ایکی قات اولماق ، سینماق ، باغلانماق

بولاماق : قاتماق ، باتیرماق ، بولاندیرماق

بؤلمه ک : آییرماق ، یارماق ، ایکی ائله مه ک ، که سمه ک

بؤیومه ک : یئکه لمه ک ، قالخماق ، آغیرلاشماق




تاریخ : | 2:12 عصر | نویسنده : جانم فدای رهبر | نظر